Ierland blijkt uitzondering: zittende centrumrechtse regering mag doorgaan van kiezers

Waarschijnlijk krijgt Ierland opnieuw een centrumrechtse regering. De twee centrumrechtse partijen, die ook de afgelopen jaren regeerden, Fianna Fáil en Fine Gael, behaalden bij de parlementsverkiezingen van vorige week vrijdag samen 86 van de 174 zetels. Ze komen daarmee maar twee zetels tekort om een meerderheid te vormen.

Fianna Fáil haalde onder leiding van Micheál Martin 48 zetels, oppositiepartij Sinn Féin werd onder leiding van Mary Lou McDonald tweede met 39 zetels, Fine Gael van premier Simon Harris behaalde 38 zetels. De kleinere Groene Partij die de afgelopen jaren met Fianna Fáil en Fine Gael in de coalitie zat, leed een groot verlies en hield van haar twaalf zetels er maar één over.

De uitslag stond pas maandagavond laat officieel vast. Het tellen van de stemmen duurt in Ierland relatief lang doordat kiezers alle kandidaten in hun district op volgorde kunnen rangschikken op hun stembiljet. Het Ierse systeem wordt gezien als een zeer representatief kiesstelsel – maar de berekeningen voor de zetelaantallen kosten tijd. De opkomst was met 59,7 procent van de stemgerechtigen relatief laag.

Woensdag houden de meeste partijen hun eerste officiële bijeenkomst sinds de verkiezingen en dan kondigen Martin en Harris vermoedelijk aan weer samen te willen regeren. Het liefst zou Micheál Martin, waarschijnlijk de nieuwe premier, zijn nieuwe coalitie rond hebben voordat Donald Trump op 20 januari aantreedt als president in de Verenigde Staten.

Achter de schermen zou Martin al op zoek zijn naar een derde coalitiepartij, en zouden gesprekken gaande zijn met Labour en de Sociaal-Democraten. Al zullen die kleine partijen een hoge prijs vragen voor meeregeren, gezien het grote verlies van de Groenen. Kleine regeerpartners worden in Ierland vaak electoraal afgestraft voor hun deelname aan een coalitie.

Sinn Féin ook in gesprek

Mary Lou McDonald van de republikeinse en linkse partij Sinn Féin heeft gezegd dat zij wil proberen om met linkse partijen een minderheidscoalitie te vormen. Sinn Féin, Labour en de Sociaal-Democraten zouden opgeteld maar 61 zetels halen, terwijl er 88 nodig zijn voor een meerderheid. Toch wil McDonald hiermee proberen te voorkomen dat Fianna Fáil en Fine Gael het opnieuw voor het zeggen krijgen.

Sinn Féin, de vroegere politieke tak van het geweldddadige Ierse Republikeinse Leger (IRA), werd tweede, maar de andere twee grote partijen willen niet met de partij samenwerken. Belangrijke reden is dat McDonald graag een referendum over hereniging met Noord-Ierland wil organiseren.

Met deze uitslag is Ierland internationaal gezien een uitzondering, omdat de zittende partijen van de kiezers opnieuw de gelegenheid krijgen te regeren. Ook kregen extreemrechtse partijen weinig steun, ondanks anti-immigratiesentimenten die ook in Ierland leven. De status quo bleek voor een flink aantal kiezers goed genoeg: Ierland heeft het financieel goed voor elkaar door de miljarden belastinginkomsten van internationale bedrijven, technologiebedrijven als Apple en Google en farmaceuten als Pfizer en Roche.