De favoriete dansfilms van
Lucia Marthas

Als 11-jarige zag Lucia Marthas („Ik ben zestiger”) in het Tuschinski-theater in Amsterdam de Amerikaanse actrice Julie Andrews als kinderjuffrouw Mary Poppins over het witte doek dansen. „Dat is wat ik ook wil”, zei ze na het bioscoopbezoek tegen haar moeder. „Dan moet je dat doen, kind”, adviseerde haar moeder.

Marthas (geboren als Lucia Martha van Bruggen) ging op balletles, bleek talentvol, en groeide uit tot professioneel danser. Niet bij Het Nationale Ballet of het Nederlands Danstheater; daarvoor had ze het postuur niet. Ze was meer een sportieve dan een sierlijke danser, zegt ze, eentje die graag op de voorgrond trad. Ze woonde in Duitsland, naast klassiek ballet deed ze ook mee in showballetten en tv-shows.

Begin jaren tachtig kreeg Marthas de hoofdrol aangeboden in een speelfilm over ‘levend kunstwerk’ Mathilde Willink, een jong gestorven societyfiguur, de ex-vrouw van schilder Carel Willink. Ze verhuisde alvast naar Amsterdam. Maar omdat de filmopnamen steeds uitgesteld werden opende ze uit verveling een balletschooltje.

Lang verhaal kort: de film is nooit gemaakt en Marthas’ balletschool is vier decennia later uitgegroeid tot het Lucia Marthas Institute for Performing Arts (LMIPA): een door de overheid erkend opleidingsinstituut met vestigingen in Amsterdam en Groningen waar ruim driehonderd mbo- en hbo-studenten kunnen worden opgeleid tot danser, zanger, acteur of dansdocent. Daarnaast kunnen ook vele honderden recreanten vanaf 6 jaar bij de dansacademie terecht. Veel oud-leerlingen werken in de musicalsector en de televisiewereld.

Binnenkort draagt Marthas de leiding van het naar haar vernoemde instituut over aan een team van drie collega’s. Dat geeft haar de tijd om weer wat meer televisiewerk te doen, onder andere voor Kinderen voor kinderen. Daarnaast is ze van plan in Hamburg een dansopleiding voor kinderen op te zetten. Ze wil zich daar richten op kinderen van immigranten. „Daar zit veel talent.”

10Cats (2019),
choreografie Andy Blankenbuehler

Lucia Marthas: „Als ik een top 300 van dansfilms had moeten maken, zou Cats op de laatste plaats zijn geëindigd. Deze film, wat mij betreft de blooper van de eeuw, heb ik er voor het contrast bij gezet.

„De musical Cats van Andrew Lloyd Webber is een van de grootste theatersuccessen aller tijden. Een musical zonder duidelijke verhaallijn, met een technisch razendknappe choreografie. In de verfilming is veel geld gestopt, maar het resultaat is nep en afzichtelijk. Geprobeerd is van mensen katten te maken. In het theater kan dat, omdat de toeschouwer op afstand zit. Maar een close-up op het doek van een acteur met snorharen is al gauw een beetje eng. Ook jammerlijk is dat het klassiek ballet van de theater-versie vervangen is door dans die moet doorgaan voor hip and happening.”

9Step Up (2006),
choreografie Anne Fletcher

„Iedereen rekent in deze top tien vast op Saturday Night Fever en Grease. Fijne dansfilms, en met John Travolta is ook niks mis. Maar ik heb gekozen voor films die iets over mijzelf zeggen, waar ik steeds een verhaaltje bij heb.

„Mijn bewondering voor Step Up is groot. Een lekkere, no-nonsense dansfilm waarin ballet, straatdans en andere dansvormen gecombineerd worden. Een film die aanzet tot dansen. Omdat daar vraag naar was gaven studenten van onze school destijds demonstraties van de dansjes in deze film.

„Er zijn liefst vier sequels van Step Up gemaakt, steeds met andere choreografen en andere verhaallijnen. Knap hoor. Andere films uit deze lijst hebben ook een vervolg gekregen, maar niet een zoveel als Step Up.”

8Riverdance: The Animated Adventure (2021), choreografie Padraic Moyles

„Riverdance is een animatiefilm over een Iers jongetje dat treurt over het verlies van zijn grootvader, een bekende riverdanser. Dat is een Ierse volksdans, een soort tapdans gekenmerkt door snelle bewegingen van de benen, waarbij lijf en armen onbeweeglijk blijven. Bij de choreografie van deze dans gaan de dansers vaak erg gelijk op, het doet soms een beetje militaristisch aan.

„Deze dans was buiten Ierland nauwelijks bekend. Dat veranderde door het Eurovisiesongfestival van 1994, georganiseerd in Ierland. Als pauzevoorstelling kregen honderden miljoenen kijkers toen een riverdance voorgeschoteld. Daarna is deze dans booming geworden en reizen er permanent vijf riverdance-gezelschappen de wereld over. Heel leuk dat deze film kinderen daarmee in aanraking brengt.”

7All That Jazz (1979),
choreografie Bob Fosse

„Als ik denk aan dans in films zijn de eerste namen die bij mij opkomen Jerome Robbins, de man van West Side Story, en Bob Fosse – twee legendarische choreografen met een enorm repertoire. Fosse was choreograaf en regisseur. Bekende dansfilms van hem zijn Cabaret, Chicago en All That Jazz. Zijn vernieuwende choreografiestijl is verfijnd en muzikaal. Kenmerkend zijn de invloeden van folkloristische dansstijlen en de speciale bewegingen. Bijvoorbeeld de naar binnen gedraaide knieën en ‘jazzhanden’, als de dansers hun vingers spreiden en de handpalmen naar het publiek toe tonen. Op ons instituut onderwijzen we zijn dansstijlen. Daarvoor laten we elk jaar docenten overkomen van de Verdon Fosse Legacy, het opleidingsinstituut in New York dat zijn artistieke nalatenschap beheert.”

642nd Street (1933),
choreografie Busby Berkeley

„Er zijn diverse 42nd Street-films en ook is er later een musical gemaakt van dit feelgoodverhaal. Maar ik heb gekozen voor het origineel uit 1933, vanwege de fenomenale showballetten van Busby Berkeley, de baanbrekende Amerikaanse choreograaf. Hij maakte naam met giga muzikale productienummers, met grote aantallen showgirls, fonteinen en veel waaiers en andere rekwisieten. Het draaide bij hem niet zozeer om technisch complexe dansen, maar eerder om de caleidoscopische vormen. Iedere keer als ik zo’n oude film van hem terugzie vraag ik me af hoe ze die mega-producties destijds voor elkaar kregen.

„Bijzonder is dat je de uitwaaierende vormen van Busby Berkeley negentig jaar later regelmatig terugziet in hiphopdans.”

5White Nights (1985),
choreografie Twyla Tharp

„Balletliefhebbers kijken soms neer op andere vormen van dans. Ik kom zelf uit de balletwereld, maar voor mij zijn alle performing arts kunst met een grote K.

„In White Nights komen diverse vormen van dans bij elkaar. De hoofdrollen zijn voor Michail Baryshnikov, een van de grootste balletdansers ooit, en voor Gregory Hines, een fameuze Amerikaanse tapdanser. Met Baryshnikov heb ik weleens gesproken. Met Hines ben ik een op een bijzondere manier zelfs bevriend geraakt. Toen ik nog een dansschool had boven de HEMA in de Ferdinand Bolstraat, hoorde ik dat hij in Amsterdam was. Via een gemeenschappelijk kennis vroeg ik of hij een tapdansles wilde komen geven. Geld had ik niet, maar Hines ging op de uitnodiging in. Een sublieme man die helaas te jong gestorven is.”

4Fame (1980),
choreografie Louis Falco

„Fame volgt een groep studenten tijdens hun studie op de High School of Performing Arts in New York, een fictieve opleiding die wel wat weg heeft van LaGuardia. Dat is een high school voor performing arts op de Amsterdam Avenue in New York, een opleiding waar ik veel ben geweest.

„Fame volgt een groep studenten tijdens hun studie op de High School of Performing Arts in New York, een fictieve opleiding die wel wat weg heeft van LaGuardia. Dat is een high school voor performing arts op de Amsterdam Avenue in New York, een opleiding waar ik veel ben geweest.

„Fame is fictie. Maar wat deze film zo goed maakt is dat de ruzies, verliefdheden, teleurstellingen en successen van de studenten zo’n goed beeld geven van de realiteit van zo’n opleiding. In elke school zitten zulke verhalen.”

3The Greatest Showman (2017), choreografie Ashley Wallen

„Ik wilde ook een recente dansfilm noemen. De choreografie in The Greatest Showman is van Ashley Wallen, een Australiër die ook betrokken was bij de Netflix-kerstfilm Jingle Jangle (2020) en Cinderella (2021) voor Amazon Prime. The Greatest Showman is een feelgoodfilm over de New Yorkse kleermakerszoon P.T. Barnum. Met vallen en opstaan zet hij een succesvol circus op poten.

„Wat ik zo bewonder aan Wallen is dat hij perfect aanvoelt wat jonge kijkers willen zien, maar dat het nooit plat wordt. Het resultaat: spectaculaire dansen die tegelijk kunstzinnig zijn, heel knap.”

2West Side Story (1961),
choreografie Jerome Robbins

„Met deze film is het voor mij als kind dus allemaal begonnen. Zingen en dansen bij elkaar, het sprookjesachtige verhaal over de moederkloek Mary Poppins, ik vond het geweldig. Inmiddels heb ik de film zeker twintig keer gezien. Dat hij me nog steeds niet verveelt komt doordat het verhaal zo tijdloos is en de zang en dans zo goed. Nu heb je greenscreens waarmee je in de postproductie allerlei visuele effecten kunt toevoegen. Destijds moesten ze met weinig middelen heel creatief zijn. Dat is geweldig goed gelukt.

„Ik zou heel graag de choreografie voor een nieuwe Mary Poppins maken, spelend in de huidige tijd en met een Corry of een Fatima in de hoofdrol. En dan als film, niet als musical voor op toneel. Ik ben altijd meer televisiechoreograaf geweest. Dans ontwerpen voor op toneel is een andere discipline. Bij televisie en film ben je alleen bezig met wat in beeld komt. Dat is waar ik goed in ben.”

1Mary Poppins (1964) ,
choreografie Marc Breaux

„Met deze film is het voor mij als kind dus allemaal begonnen. Zingen en dansen bij elkaar, het sprookjesachtige verhaal over de moederkloek Mary Poppins, ik vond het geweldig. Inmiddels heb ik de film zeker twintig keer gezien. Dat hij me nog steeds niet verveelt komt doordat het verhaal zo tijdloos is en de zang en dans zo goed. Nu heb je greenscreens waarmee je in de postproductie allerlei visuele effecten kunt toevoegen. Destijds moesten ze met weinig middelen heel creatief zijn. Dat is geweldig goed gelukt.

„Ik zou heel graag de choreografie voor een nieuwe Mary Poppins maken, spelend in de huidige tijd en met een Corry of een Fatima in de hoofdrol. En dan als film, niet als musical voor op toneel. Ik ben altijd meer televisiechoreograaf geweest. Dans ontwerpen voor op toneel is een andere discipline. Bij televisie en film ben je alleen bezig met wat in beeld komt. Dat is waar ik goed in ben.”