Gewelddadig complot verijdeld in Roemenië, samenleving verdeeld na uitstel presidentsverkiezingen

De politieke onrust in Roemenië houdt aan, nadat het Constitutioneel Hof vrijdag besloot om de eerste ronde van de presidentsverkiezingen te annuleren vanwege buitenlandse inmenging.

Afgelopen weekend werden twintig mannen aangehouden die in verschillende auto’s met een arsenaal aan wapens op weg waren naar hoofdstad Boekarest. Volgens Roemeense media was het de bedoeling van de groep om demonstraties tegen de ultranationalistische presidentskandidaat Calin Georgescu, de verrassende winnaar van de eerste ronde van de presidentsverkiezingen op 24 november, met geweld te verstoren.

Tussen pistolen, messen, machetes en contanten in vijf valuta werd in de auto’s ook een lijst gevonden met politici en journalisten, doelwitten van een ‘intimidatie-operatie’. Een van de gearresteerde mannen is Horatiu Potra, voormalig leider van een huurlingengroep in Afrika. Hij zou de knokploeg hebben gecoördineerd. Potra ontkent contact met Georgescu, en andersom liet Georgescu op tv weten dat hij Potra wel kent maar „nooit heeft ontmoet”.

Huiszoekingen

Zaterdag deed de Roemeense politie ook huiszoekingen in drie woningen in Brasov in centraal Roemenië. Volgens de autoriteiten gaat het om onderzoek naar de financiering van een illegale politieke campagne voor Georgescu op sociale media, en naar overtreding van het verbod op fascistische organisaties en symbolen.

Tot nu toe richt de aandacht zich op videoplatform TikTok, waar boodschappen van en over Georgescu gecoördineerd en tegen betaling zijn verspreid. Onderzoeksorganisaties Reset Tech en Check First publiceerden maandag een rapport waaruit blijkt dat ook Meta, het moederbedrijf van Facebook en Instagram, meer dan vierduizend advertenties voor Georgescu en tegen zijn concurrent Elena Lasconi heeft laten passeren. De boodschappen, die rond de twee ton kostten, bereikten miljoenen mensen.

Massaal protest van aanhangers van Georgescu bleef dit weekend uit. In Mogosoaia, ten noordwesten van Boekarest, ontmoette Georgescu zondag demonstranten en pers bij het stembureau waar hij had moeten stemmen als de tweede ronde van de presidentsverkiezingen was doorgegaan. Georgescu, bewonderaar van Poetin en zeer kritisch over EU en NAVO, stond in de peilingen voor op concurrent Lasconi.

Lees ook

over de onverwachte overwinning van Georgescu

Hof oogst lof en kritiek

Het besluit van het Constitutioneel Hof verdeelt Roemenië. Veel pro-Europese kiezers juichen het besluit om de presidentsverkiezingen opnieuw te doen toe, omdat Russische beïnvloeding is geremd en de democratie is gered. De sociaaldemocratische partijleider Marcel Ciolacu, vertrekkend premier en in de eerste ronde weggestemd als presidentskandidaat, sprak van de „enige juiste oplossing” na publicatie van rapporten van de Roemeense veiligheidsdiensten over de buitenlandse inmenging. Ook in Brussel en Washington is met instemming op het besluit van het Hof gereageerd.

Veel andere Roemenen menen juist dat het ongeldig verklaren van de eerste ronde van de presidentsverkiezingen een aanslag op de democratie is. Zij zien het besluit van het Hof, waarin vier van de negen rechters benoemd zijn door de sociaaldemocratische regeringspartij PSD, als een manoeuvre van de gevestigde politieke orde om nieuwkomer Georgescu te weren.

De Roemeense staat heeft de democratie vertrapt

Verrassend genoeg veroordeelde ook Elena Lasconi, kandidaat namens de centrumrechtse en pro-Europese partij USR, het Hof in ferme taal: „De Roemeense staat heeft de democratie vertrapt. God, het Roemeense volk, de waarheid en het recht zullen zegevieren.” Dat Lasconi vervolgens ook nog een open brief naar Donald Trump stuurde waarin ze zijn leiderschap uitbundig prijst, is slecht gevallen binnen haar partij.

Dat TikTok een rol heeft gespeeld bij het succes van Georgescu is zeker. Tony Barber, commentator voor de Financial Times, wijst er echter op dat Georgescu’s extreme nationalisme – respect voor traditionele waarden, religie en lokale producten, geen steun voor Oekraïne – in vruchtbare aarde viel, zeker op het arme platteland. De stem voor Georgescu was in hoge mate een stem tegen de politieke partijen die al decennia aan de macht zijn in Roemenië. Het besluit van het Hof om de resultaten van de presidentsverkiezingen te annuleren, bevestigt voor deze kiezers hun wantrouwen jegens de gevestigde orde.

Lees ook

over de opmars van extreemrechts in de Roemeense politiek