‘Ik ben geen kwaadaardige Willie Wortel’, zegt de verdachte die kankerpatiënten behandelde met een zelfbedachte lichttherapie

De zaak

In de rechtszaal in Rotterdam klinken schrijnende verhalen over de patiënten van alternatief behandelaar Wim H. (71). Op de tweede en laatste zittingsdag vertelt de officier van justitie over een vrouw met endeldarmkanker die op advies van H. veel te veel van het laxerende middel bitterzout nam, en daarna vier weken lang diarree had. Er kwam weefsel uit haar darm los, ze kreeg een ernstige ontsteking en een tijdelijke stoma. Intussen groeide haar tumor door en moest ze uiteindelijk toch hulp bij reguliere artsen zoeken.

Wim H. werkte jarenlang in de zorg en begon een eigen praktijk omdat hij ervan overtuigd raakte dat hij kanker kon genezen. Hij behandelde mensen met een zelfontwikkelde ‘lichttherapie’, die hij meende te baseren op de nieuwste wetenschappelijke inzichten. Nu staat H. terecht voor zware mishandeling met voorbedachten rade, benadeling van de gezondheid en oplichting van vijf personen. De delicten gebeurden in 2017 en 2018, maar omdat het onderzoek lang duurde staat hij nu pas terecht. In de tussentijd woonde hij in Roemenië, waar hij naar eigen zeggen in een „laboratorium” aan de genezing van kanker werkt, maar niet meer met patiënten. H. hoort de verhalen over zijn slachtoffers gelaten aan. Af en toe zet hij zijn bril even af. Of hij haalt zijn handen door zijn haren, die dezelfde donkere kleur grijs hebben als het gestreken overhemd dat hij draagt. H. studeerde filosofie en geneeskunde en heeft twee kinderen.

Wim H. injecteerde zijn patiënten met een blauw of groen middel. Wat dat middel precies was wordt niet duidelijk, maar het zou de tumors lichtgevoelig moeten maken. Want daarna ondergingen ze ‘lichttherapie’. De patiënten moesten voor felle lampen plaatsnemen, soms hielden ze daar brandwonden aan over. Bij één van hen werd een lichtslang rectaal ingebracht. „Patiënten kregen huiduitslag, werden zonlichtgevoelig, hadden pijn”, zegt de officier op de tweede zittingsdag in Rotterdam.

Het gaat in de rechtszaal ook over een dertigjarige vrouw die in 2018 wordt gediagnosticeerd met een agressieve vorm van borstkanker. De prognose is slecht, maar ze weigert de in het ziekenhuis geadviseerde chemokuur, omdat ze geen vertrouwen heeft in de reguliere zorg. H. spiegelt haar voor dat ze bij hem maximaal vijf behandelingen nodig zou hebben. Maar de pijn wordt steeds erger. „De kanker gaat dood, dat is wat je klachten geeft”, appt H. de vrouw, die aan hem vraagt of het wel normaal was wat ze voelde. „Ga ik echt beter worden?”, appt ze hem ook. „Ja!” stuurt H. terug.

Wanneer het steeds slechter gaat met de vrouw, zoekt haar vriend contact met Wim H.: „Wij moeten hier zelf doktertje spelen zonder professionele hulp en wondverzorging”, appt hij hem. H. wijst die kritiek in een berichtje terug van de hand. „Als jullie de lichttherapie niet trekken dan wint de kanker.” De dertiger sterft uiteindelijk aan borstkanker met veel pijn en zonder de palliatieve zorg die het lijden had kunnen verlichten.

Hij had zichzelf ook van kanker genezen, hield hij patiënten voor

De meeste patiënten die bij Wim H. terechtkwamen, hadden geen vertrouwen in de reguliere zorg, of waren al in zo’n vergevorderd stadium dat zij geen zorg meer kregen aangeboden die gericht was op genezing. Die zorg bood H. hen wel. Hij hield patiënten steeds voor dat hij ze succesvol kon behandelen. „Dat waren allemaal leugens”, zegt de officier van justitie.

Wim H. heeft zeker 25 mensen ‘behandeld’, en voor die ‘zorg’ ruim 143.000 euro gefactureerd. Per behandeling vroeg hij meestal 8.000 euro. Hij had zichzelf ook van kanker genezen, zo hield hij patiënten voor. Dat klopt niet, blijkt in de rechtszaal. Bij hemzelf kwam de kanker steeds weer terug en H. is nog altijd ziek. Hij had lotgenoten nodig om zijn ‘therapie’ op te testen, zegt de officier.

De vraag tijdens deze zitting is ook of de strafbare feiten wel aan H. toegerekend kunnen worden. „Er is sprake van een psychiatrisch toestandsbeeld dat zich ook laat omschrijven als een psychotische stoornis”, zegt de officier van justitie. „Hij denkt dat hij een unieke opdracht heeft, dat hij heel dichtbij is als het gaat om het genezen van kanker. Hij kan dit idee niet relativeren, zich er niet los van maken.”

Bij de verdachte is sprake van een „bovengemiddelde intelligentie”, noteerde een psychiater die hem onderzocht. „Mede hierdoor bezit de verdachte het vermogen om klachten en problemen te verbloemen en in eerste instantie over te komen als iemand die zijn leven op orde heeft.” Pas wanneer langer met de verdachte wordt gesproken, „ontvouwt zich een psychiatrisch toestandsbeeld”.

Het oordeel

Als H. tegen het einde van de zitting zelf het woord krijgt, zegt hij dat hij wilde dat hij het nooit had gedaan. „Ik ben geen kwaadaardige Willie Wortel. Ik zou doodgaan en dat wilde ik voorkomen. En ik wilde anderen helpen. Dat is een foute gedachte en daar moet ik voor gestraft worden.”

De officier van justitie vindt dat H. handelde in hoop terwijl hij zijn behandelingen presenteerde als wetenschap. Ze eist een celstraf van zes jaar.

Daar gaan de rechters niet in mee, blijkt drie weken later tijdens de uitspraak. In de strafeis komt de verminderde toerekening van de verdachte onvoldoende tot uiting, vinden zij. De rechtbank komt mede om die reden tot een lagere straf dan is geëist. Wim H. krijgt een gevangenisstraf van 24 maanden, waarvan 13 maanden voorwaardelijk, met een proeftijd van 3 jaar en bijzondere voorwaarden, waaronder klinische opname. De rechtbank acht het „van groot belang dat de verdachte behandeld en begeleid wordt”.

De rechtbank vindt ook dat H. meerdere slachtoffers een waardig sterfbed heeft ontnomen.