In de Franse politieke impasse wijst iedereen naar Macron en Macron wijst terug

De politieke impasse in Frankrijk duurt nog even voort. Dat heeft de Franse president Emmanuel Macron donderdagavond duidelijk gemaakt in een televisietoespraak – zijn eerste publieke reactie sinds de val van de regering een dag eerder. Macron zei „binnen enkele dagen” een nieuwe premier te zullen benoemen, die vervolgens een Gouvernement d’intérêt général (regering van algemeen belang) moet creëren.

Dit is een nieuwe term, dus het is donderdagavond niet meteen duidelijk wat Macron ermee bedoelt. Omdat de president geen meerderheid heeft in het parlement, zal hij partijloze technocraten of ministers van andere partijen moeten aantrekken – zoals in de woensdag gevallen regering van premier Michel Barnier Macronisten en leden van Barniers partij Les Républicains samenwerkten. Omdat met de val van de regering ook de begroting van tafel is verdwenen, zal het opstellen van een nieuwe begroting de eerste taak voor deze nieuwe regering zijn.

Macron weet dat het onmogelijk is om dit voor het einde van het jaar rond te krijgen, dus half december zal een wet worden doorgevoerd waarmee de begroting van 2024 voorlopig ook in 2025 wordt toegepast, zo kondigde hij donderdagavond aan. Hiermee wordt een shutdown op zijn Amerikaans voorkomen.

Lees ook

Nieuwe politieke crisis in Frankrijk na val van regering

De president slaat terug

De rest van de toespraak gebruikte Macron om duidelijk te maken dat hij nog steeds in zijn eigen gelijk gelooft, ondanks de kritiek die hij van alle kanten van het politieke spectrum ontvangt. Nee, hij treedt niet af, benadrukte de president zichtbaar geïrriteerd. „Het mandaat dat u mij op democratische wijze hebt toevertrouwd, is een mandaat van vijf jaar en ik zal het tot het einde ervan volledig uitoefenen.”

Hiermee reageert de president op oproepen van radicaal-linkse en radicaal-rechtse oppositiepartijen. Zij vinden dat de president moet vertrekken omdat zij hem verantwoordelijk houden voor de politieke instabiliteit nu in Frankrijk. Die is immers ontstaan in de nasleep van de parlementsverkiezingen die Macron in juni plots uitschreef. Dat deed hij toen in reactie op de radicaal-rechtse winst bij de Europese verkiezingen.

Macron liet donderdagavond voor het eerst iets van spijt doorschemeren over zijn keuze om destijds het parlement te ontbinden, zij het op zijn Macrons: hij stelde dat zijn keuze „niet begrepen” is. Ook zei hij dat hij had gewild dat er een bredere coalitie gevormd zou worden, „zoals in onze buurlanden gewoon is”. Maar dit kwam in Frankrijk, dat geen geschiedenis van coalitievorming heeft, niet van de grond. Hierbij speelde mee dat Macron de premierskandidaat van de winnaar van de parlementsverkiezingen, het wankele linkse verbond NFP, aan de kant had geschoven.

Verder ging de president vooral in de tegenaanval. Hij zei dat radicaal-links en radicaal-rechts „een anti-republikeins front” hebben gevormd en zo de regering hebben laten vallen – een verwijzing naar het front republicain dat niet-radicale partijen al jaren vormen bij verkiezingen om radicaal-rechts buiten de binnenste cirkels van de macht te houden. Ook voor de andere partijen die voor de motie van wantrouwen hebben gestemd, had Macron geen positief woord over. Zij zouden gekozen hebben voor „wanorde” door de regering en de begroting voor 2025 net voor Kerst te laten vallen.

Dit terwijl die timing ook door zijn eigen keuzes komt: de president koos er zelf voor plots verkiezingen uit te schrijven. En vervolgens was hij degene die weken wachtte met het benoemen van premier Barnier, waardoor die maar een paar weken had om een begroting in elkaar te draaien.

Dit soort kritiek op hemzelf en op Barnier wil de president duidelijk niet horen. Hij roemde de kortst zittende premier van de Vijfde Republiek voor de concessies die hij had gedaan (vooral aan het radicaal-rechtse Rassemblement National van Marine Le Pen). En hij blikte vooruit op de laatste dertig maanden van zijn termijn. „Voor een sterker Frankrijk in een sterker Europa.”