Kerstakkoord bij Volkswagen: zowel vakbond als VW-directie claimt de overwinning

De Golf slaat dezelfde weg in als de Kever. In 2027 – bijna vijftig jaar nadat Volkswagen de productie van de Kever verplaatste van Duitsland naar Mexico – kiest het autoconcern nu dezelfde route voor de Golf.

In 1978 maakte de Kever in de Duitse VW-fabrieken plaats voor de nieuwe bestseller, de Golf. Meer dan 37 miljoen stuks verkocht VW van de verschillende versies van de Golf. Eerder dit jaar vierde VW nog uitbundig het vijftigjarig jubileum van de Golf.

En nu moet over ruim twee jaar de Golf op benzine en diesel in de fabriek in Wolfsburg plaatsmaken voor een elektrische variant, werktitel ID.Golf.

De verhuizing van de iconische Golf – die zijn hele ‘carrière’ werd gemaakt in VW-bakermat Wolfsburg, maar ook in Mexico en China – maakt deel uit van het akkoord dat Volkswagen vrijdag sloot met de grootste vakbond van VW-personeel.

Het kerstakkoord is een sociaal aanvaardbare vermindering van het personeelsbestand

Die deal in het kort: tot 2030 schrapt Volkswagen in Duitsland 35.000 arbeidsplaatsen (via natuurlijk verloop en een vrijwillige vertrekregeling). Dat is bijna 30 procent van het personeel in Duitsland. De rest van de werknemers in Duitsland krijgt een baangarantie. Bij VW werken wereldwijd 660.000 mensen.

Verder brengt VW zijn productie in Duitsland terug met 730.000 voertuigen per jaar. Zo wil de groep in totaal 4 miljard euro besparen. In meerdere fabrieken in Duitsland verdwijnen werkzaamheden, in Osnabrück en Dresden staakt VW de productie van voertuigen, maar geen enkele grote fabriek gaat helemaal dicht. Dat zal de Duitse bondskanselier Olaf Scholz tevreden stellen, die in de aanloop naar de verkiezingen komend voorjaar massa-ontslagen wil vermijden in een belangrijke tak van de industrie.

Een historisch akkoord, noemen analisten het. Omstreden ook. Voor het eerst in lange tijd slaagt Volkswagen erin met noemenswaardige stappen te reageren op de overcapaciteit en de hoge loonkosten in Duitsland.

Koffie en curryworsten

Levend op koffie, fruit en curryworsten, en met weinig slaap, onderhandelden directie en vakbond IG Metall sinds vorige week maandag in een gedateerd zakenhotel aan de rand van Hannover. Zeventig uur spraken ze in totaal, rekende de Duitse pers uit. Afgelopen vrijdagavond, vlak voor de feestdagen, meldden de partijen een akkoord. „Een kerstwonder”, aldus de bond.

Natuurlijk wordt pas de komende jaren duidelijk of deze stappen genoeg zijn voor VW om te kunnen concurreren met Chinese (en Amerikaanse) fabrikanten van elektrische auto’s. En om de haperende Duitse economie succesvol te overleven. Maar het is Oliver Blume, de huidige VW-topman, (voorlopig) gelukt wat voorgangers niet lukten.

Maar is het kerstakkoord nu een overwinning voor de VW-directie? Of voor het machtige IG Metall? Daarover verschillen de meningen. Beide leggen het akkoord uit in hun eigen voordeel.

Neem de verhuizing van de Golf naar Mexico. IG Metall wijst er vooral op dat de werkgelegenheid in Wolfsburg behouden blijft. De fabriek wordt omgebouwd voor de productie van de elektrische ID.Golf. „Om plaats te maken, gaat de Golf naar een andere locatie”, doet de bond de historische verhuizing af op zijn site.

De VW-top benadrukt vooral het belang dat men snijdt in de loonkosten in Duitsland – die kosten zouden ongeveer het dubbele zijn van wat VW medewerkers elders betaalt. We moeten wel bezuinigen, zegt de directie, want we maken simpelweg te veel auto’s in Duitsland voor te weinig kopers.

Bedrijfsbrede stakingen

Toch haalde de directie lang niet alles binnen wat ze in september had aangekondigd. Destijds was sprake van sluiting van drie van de tien fabrieken in Duitsland. Het zou leiden tot tienduizenden gedwongen ontslagen. Het personeel zou 10 procent van het loon moeten inleveren.

IG Metall reageerde in december met bedrijfsbrede stakingen. Werknemers van VW-fabrieken in heel Duitsland legden kort het werk neer. Volgens de Zwitserse bank UBS kostten die estafettestakingen VW meer dan 100 miljoen euro aan omzet en 20 miljoen aan operationele winst per dag.

Het kerstakkoord voorkomt nu verdere acties. Topman Blume reageerde afgelopen weekend opgelucht in de Frankfurter Allgemeine Zeitung. „De overeenkomst is goed nieuws voor Volkswagen. Met dit pakket maatregelen zetten we een beslissende koers uit voor de toekomst.” Hij noemde de deal „de basis om op lange termijn een economische en betrouwbare werkgever te zijn voor vele duizenden mensen”.

Hoewel het akkoord betekent dat de komende vijf jaar duizenden arbeidsplaatsen verdwijnen, dat twee van de vier productielijnen in Wolfsburg sluiten, en dat kleinere VW-fabrieken in Osnabrück en Dresden mogelijk worden verkocht, stelt IG Metall dat „een kaalslag is afgewend”.

Thorsten Gröger (IG Metall) noemde het akkoord „een sociaal aanvaardbare vermindering van het personeelsbestand”. Daniela Cavallo, hoofd van de ondernemingsraad, zei in de pers: „Er worden geen locaties gesloten, er wordt niemand ontslagen om operationele redenen en onze salarisafspraken zijn voor de lange termijn veiliggesteld.”

Analisten betwijfelen of het akkoord VW gezond zal maken. „Schrappen van 35.000 banen tot 2030 is waarschijnlijk niet genoeg en duurt te lang om de huidige stagnatie op de Europese automarkt aan te pakken”, zei analist Matthias Schmidt tegen persbureau Reuters.

Beleggers reageerden vrijdag positief op het akkoord: de koers steeg 2,4 procent. Maandag leek het eerste positieve effect ervan alweer uitgewerkt. Het aandeel Volkswagen, dat sinds begin 2024 bijna een kwart in waarde was gedaald, stond halverwege de dag circa 2,7 procent in de min.