Gisteren bezocht ik mijn oudoom Karel die dit jaar, ondanks alle smeekbedes van de familie, besloten heeft om Kerst in zijn eentje te vieren. „Ik word al de hele week bestookt met telefoontjes”, zei hij mopperend maar toch ook verzaligd. „Allemaal neven en nichten en kinderen die me op andere gedachten willen brengen. Maar ik ben er klaar mee.”
„Ja”, riep ik, „het is ook zo’n commercieel gedoe!”
„Commercie is een geschenk”, zei Karel verontwaardigd (af en toe vergeet ik dat hij fan is van Milton Friedman). „Leve de kerstindustrie, geld moet rollen, anders stort de beschaving in! Nee, ik haat Kerst omdat ik dat hele gevecht om aandacht minacht. Al dat gebakkelei wie er in de schijnwerper mag, bah.”
„Maar je gaat wél graag naar verjaardagen en familiefeesten”, sputterde ik. „En daar knokt toch ook iedereen om het hoogste woord?”
„Bij Kerst is het erger”, mompelde hij, en opende een Barolo uit 2010 (want anders stort de beschaving in). „Soms moet ik denken aan dat lelijke Engelse woord ‘hangry’, jeweetwel, dat je moordlustig wordt omdat je honger hebt.”
„Dus met Kerst is iedereen vervelend omdat ze een lage bloedsuikerspiegel hebben?”
„Nee, met Kerst is iedereen vervelend omdat ze – voor hun gevoel dan – al een heel jaar lang te weinig zijn gezien. Dat is vragen om problemen, vooral in een tandvleesmaand als december.”
Hij nam een slok en liet de wijn even door zijn mond rollen.
„Overigens”, vervolgde hij, „gebeurt dat niet alleen bij ons in de familie, en ook niet alleen maar tijdens Kerst. Het is een honger die wordt gecultiveerd door deze maffe tijd waarin iedereen een ster of uitblinker moet zijn, applaus moet krijgen, omdat je anders een mislukking bent.”
„Nou, nou”, zei ik, „ik denk echt niet dat iedere kerstviering daardoor wordt gedomineerd. En trouwens, ieder mens heeft van nature toch de wens om een beetje te worden gezien?”
„Ik denk dat we daarin zijn doorgeschoten, met al die gekke sociale media, persoonlijkheidscultussen van ondernemers, kunstenaars en politici, die hele cultuur rond beroemdheid en de dwangmatige neiging om online maar de hele tijd van je te laten horen. De aandachtshonger neemt daardoor toe en o wee als je niet op tijd verzadigd raakt. Dan gaat men zich op elkaar afreageren, zowel online als daarbuiten.”
Hij ontkurkte nog een fles.
„En zo verandert de ander van een medemens in de zoveelste concurrent voor die ene plek in de zon. Uit aandachtshangriness.”
„Onzichtbaarheidschagrijn”, mompelde ik.
„Onzichtbaarheidschagrijn!”, zei Karel. „Het nitroglycerine van de moderne samenleving.”