Schrik en ongeloof in Canada over Trumps importdreigement

Alsof een familielid je met een dolk in het hart steekt. Zo omschreef Doug Ford, premier van de Canadese provincie Ontario, deze week het dreigement van de aankomende Amerikaanse president Donald Trump om na zijn beëdiging in januari een heffing van 25 procent in te stellen op alle importen uit buurland Canada.

„Het is het grootste dreigement dat we ooit hebben gezien”, zei Ford in Toronto. Ontario, het industriële hart van Canada, is sterk afhankelijk van handel met de VS en herbergt een groot deel van de geïntegreerde Noord-Amerikaanse auto-industrie. „Het is zeer schadelijk voor Canadezen en Amerikanen aan beide zijden”, aldus Ford.

Het dreigement van Trump, dat hij eveneens uitte tegenover Mexico en China, is in Canada ontvangen met schrik en ongeloof. Tijdens de verkiezingscampagne dreigde Trump met heffingen van 10 tot 20 procent op import van goederen uit alle landen – ondanks het vrijhandelsverdrag USMCA van de VS, Mexico en Canada, dat hij tijdens zijn eerste termijn heeft ondertekend. Maar niemand in Canada verwachtte dat het land zo snel in de vuurlinie zou komen te liggen.

Grensbewaking

Dat lijkt ook dermate onlogisch dat veel Canadezen ervan uitgaan dat het een loos dreigement moet zijn. Trump zegt concessies te willen zien op het gebied van grensbewaking, om de toegang van migranten en drugs, met name fentanyl, naar Amerika te stoppen. Beide verbleken aan de Amerikaanse noordgrens echter in vergelijking met de zuidgrens: van oktober 2023 tot september 2024 werden aan de duizenden kilometers lange grens tussen de VS en Canada 23.721 migranten aangehouden die buiten officiële douaneposten om naar de VS trokken. Aan de zuidgrens waren dat er ruim 1,5 miljoen. Er werd een kleine 20 kilo fentanyl onderschept, tegenover zo’n 9.500 kilo aan de zuidgrens.

Als Trump zijn dreigement niettemin waarmaakt, zou de economische schade voor Canada enorm zijn. Canada is een van de grootste handelspartners van de VS; vrijhandel tussen de twee landen, sinds 1989 van kracht, vormt de hoeksteen van de Canadese economie. In 2022 bedroeg hun onderlinge handel 908 miljard dollar (ongeveer 859 miljard euro). Daarvan bestond bijna de helft (437 miljard dollar) uit export van Canadese goederen naar de VS, in een groot aantal sectoren, van olie en gas, aluminium, nikkel en staal, hout, graan en andere agrarische producten tot industriële goederen in branches van consumentenartikelen tot luchtvaart. Vooral in de zeer geïntegreerde auto-industrie gaan onderdelen en halffabrikaten vaak meermaals over en weer tussen fabrieken in de productieketen aan weerszijden van de grens.

Marktpaniek blijft uit

„Dit zal verwoestend zijn voor de Canadese economie, en ook verwoestend voor de Amerikaanse economie”, zei Pedro Antunes, hoofdeconoom van de non-profit onderzoeksorganisatie Conference Board of Canada, tegen de Toronto Star. Vooral voor Canada, dat ruim 75 procent van zijn exporten naar de zuiderburen stuurt, dreigt een economische catastrofe als Trump doorzet. Trevor Tombe, econoom aan de Universiteit van Calgary, voorspelt een scherpe recessie in Canada, met een economische krimp van naar schatting 2,6 procent in 2025.

Bovendien dreigt het fundament van de Canadese economie – vrije toegang tot de Amerikaanse markt – blijvend te worden aangetast. „We zullen een verslechtering zien van onze aantrekkingskracht als een bestemming voor investeringen, want die is voor een groot deel gebaseerd op onze toegang tot de Amerikaanse economie”, aldus Antunes.

Voor Canada, dat ruim 75 procent van zijn exporten naar de zuiderburen stuurt, dreigt een economische catastrofe als Trump doorzet

Toch is marktpaniek vooralsnog uitgebleven. De Canadese dollar zakte na Trumps verklaring kortstondig in, maar krabbelde weer op. Op de aandelenbeurs van Toronto gaven beleggers geen krimp. Premier Justin Trudeau belde met Trump en zei „een goed gesprek” te hebben gehad. Vrijdagavond vloog hij onverwachts naar Florida voor een diner met Trump en enkele van zijn medewerkers op diens landgoed Mar-a-Lago. De regering-Trudeau heeft eerder met dit bijltje gehakt; toen Trump tijdens zijn eerste termijn dreigde het vrijhandelsverdrag Nafta, de voorganger van USMCA, tussen Canada, de VS en Mexico op te blazen, viel de schade, ondanks moeizame heronderhandelingen, uiteindelijk mee.

Troefkaart voor Canada is dat Trumps dreigement ook slecht is voor Amerikanen – en daarom mogelijk kan worden afgewend. Trump presenteert importtarieven als straf voor de betrokken handelspartner, maar laat na te vermelden dat Amerikaanse importeurs de heffingen betalen – en doorberekenen aan hun klanten.

Lees ook

Trumps invoerheffingen: politiek pressiemiddel of opmaat naar handelsoorlog?

Dat is ook voor hen nadelig. Zo is Canada veruit de grootste buitenlandse leverancier van olie en gas aan de VS: vorig jaar leverde het ruim 1,6 miljard vaten. Importheffingen van 25 procent zouden hogere prijzen aan de pomp betekenen voor Amerikaanse consumenten en inflatie aanwakkeren.

Een soortgelijke dynamiek speelt op andere terreinen. Zo is ongeveer de helft van Amerikaanse nikkelimport afkomstig uit Canada, veelal bestemd voor de Amerikaanse defensie-industrie. Ook Amerikaanse importeurs van Canadees aluminium en staal zijn niet gebaat bij hogere prijzen.

„Ik denk dat de kracht van onze positie is dat als de Verenigde Staten de productieketens verzwakken, zij Amerikanen het leven zuur maken”, zei Michael Harvey, hoofd van de Canadian Agri-Food Trade Alliance, tegen The Globe and Mail. „Er zijn veel vooraanstaande Amerikanen die dat begrijpen en dat zullen zeggen tegen de aankomende president.”

We moeten zorgen dat Canadezen niet de verliezers zijn

Anderen vragen zich af of dergelijke argumenten nog gelden in het nieuwe tijdperk-Trump. „Dat is niet meer het paradigma waarin we ons bevinden”, zei Matthew Holmes van de Canadese Kamer van Koophandel. „Dit gaat over winnaars en verliezers. Dat is hoe Trump de wereld ziet, en we moeten zorgen dat Canadezen hierbij niet de verliezers zijn.”

Over de vraag hoe toonden Canadese politici zich deze week verdeeld, ondanks een voornemen van de federale regering om een gezamenlijk front te vormen. Premier Ford van Ontario wil desnoods het vrijhandelsverdrag met Mexico opofferen om bilaterale vrijhandel tussen Canada en de VS veilig te stellen. Meerdere provinciale premiers pleiten bovendien voor strengere grensbewaking door de federale autoriteiten om Trump tegemoet te komen. Danielle Smith, de conservatieve premier van het olierijke Alberta, koos zelfs de kant van Trump: „We moeten de kwesties die de Amerikanen aan de orde stellen aanpakken.”

Dit artikel is zaterdag om 15.15 uur geactualiseerd. De ontmoeting van de Canadese premier Trudeau met aankomend president Trump in Florida is toegevoegd.

Lees ook

Trumps handelsheffingen raken iedereen, maar niet echt hard