Waarom een onbezonnen verzuchting van Sytze van der Zee de krant haalde

De wonderlijkste reactie op de overgang van de papieren NRC naar een ‘tweekaternenkrant’ stond donderdag in de brievenrubriek. Daarin schreef een ontstemde lezer over wat hij een „bullshitverhaal over de opheffing van het economiekatern” noemde: „Krijg je ervan als je een vrouw tot hoofdredacteur benoemt. Met haar komst is de verdere feminisering van deze ooit zeer gewaardeerde krant een feit. Het begin van het einde.” De afzender was niet de eerste de beste: auteur en journalist Sytze van der Zee, voormalig correspondent van NRC Handelsblad in Bonn, Brussel en Washington en oud-hoofdredacteur van Het Parool.

Meer redenen om niet te publiceren

De brief leidde zelf ook weer tot reacties. Van mensen die zich afvroegen wat de auteur bezielde en van mensen die zich afvroegen wat NRC bezielde om dit af te drukken. Er waren, wat mij betreft, aanmerkelijk meer en betere redenen om die brief niet te publiceren dan om dat wel te doen. Achteraf bleek het epistel ook niet geschreven te zijn voor de brievenrubriek. Van der Zee stuurde de tekst in via een online formulier, bedoeld om contact te leggen met de redactie.

Zijn gedachten belandden op het bureau van hoofdredacteur Patricia Veldhuis, die Van der Zee op dinsdagavond antwoordde en hem voorstelde de brief af te drukken in de zaterdagkrant. Zo ging de tekst naar de opinieredactie, die meende dat een brief die fit to print was op zaterdag, dat ook op donderdag zou zijn. Woensdagavond meldde Van der Zee zich echter bij de hoofdredactie, met de mededeling dat hij zijn brief („een wat onbezonnen verzuchting”) terugtrok. Het lukte echter niet meer om die tijdig van de al opgemaakte pagina te verwijderen.

Los van die ongelukkige logistiek: post die NRC via een contactformulier bereikt, valt niet onder de ingezonden brieven – al kan de krant iemand altijd voorstellen een tekst onder die noemer te plaatsen. Het lijkt mij dat die ‘promotie’ tot kopij beperkt moet worden tot bijdragen die bijzonder ter zake of belangwekkend zijn. Dat was deze boze reuzensprong van het economiekatern naar vermeende feminisering en een aanval op de hoofdredacteur niet.

Veldhuis staat nog altijd achter het (aanvankelijke) besluit om de brief te publiceren. „Die brief staat voor meer. Vrouwen hebben nog altijd te maken met dit soort seksistische uitingen en ik vind dat dat best eens in de openbaarheid mag komen, zeker als het afkomstig is van iemand uit het vak.” Van der Zee stuurde de redactie later nog een toelichting: „De bijlage Mens en bedrijf behoorde jarenlang tot de vlaggenschepen van de krant. Nu moeten stukken over de economie en financiën concurreren met die over Oekraïne en Gaza.”

Nieuwe podcast

Het was niet de enige reactie die binnenkwam op de veranderingen in de editie, zoals die maandag ingingen (en werden toegelicht door de hoofdredacteur). Het meest in het oog springende element is het schrappen van de losse economiebijlage, waarvan de pagina’s werden toegevoegd aan het eerste katern. Verder zijn de (uitgebreide) puzzels en de column van Marcel van Roosmalen verplaatst naar de Achterpagina. Die van Ellen Deckwitz (nog eenmaal per week) staan nu in Leven. Er kwamen ook zaken bij, om met name de in economie geïnteresseerde abonnee te bedienen: een extra dagelijkse nieuwsbrief, een permanent blog met het economische nieuws en de nieuwe podcast.

De lezer van de papieren editie heeft wel enig klaagrecht

De hoofdredactie kreeg een zestigtal reacties, waaronder enkele positieve. Andere lezers vertelden dat het ingewikkelder was geworden om aan de ontbijttafel te krant te verdelen tussen economielezers en nieuwslezers. In mijn inbox meldde zich een handvol treurende en boze lezers. Een van hen telde dagelijks en constateerde geërgerd dat de krant dinsdag maar twee economieverhalen bevatte, op vier pagina’s. Woensdag waren er twee pagina’s met economie (en geen enkele met sport, voegde hij er extra ontstemd aan toe).

Afslanken van de Achterpagina

Andere lezers koppelden deze verandering aan eerdere aderlatingen van de editie, zoals het sneven van de tv-gegevens en het einde van de schaakrubriek van Hans Ree. Daar kan het rigoureuze afslanken van de Achterpagina aan worden toegevoegd. Daarop is nu, naast puzzels, het ikje en het onverwoestbare vogelduo Fokke & Sukke, nog slechts plaats voor een column. De ruimte voor improvisatie en net buiten de gebruikelijke journalistieke orde vallende verhalen is er verdwenen.

De – in getal gestaag afnemende – lezer voor wie de dagelijkse editie de belangrijkste verschijningsvorm van het NRC is, heeft dus wel enig klaagrecht. De tweekaternenkrant is een volgende stap in de transformatie van NRC. Dat gaat van een organisatie die begon te denken bij het maken van een krant naar eentje waarin de werkprocessen gebaseerd zijn op het maken van verhalen en die online te publiceren, waarmee vervolgens ook een krant wordt gevuld. In de praktijk betekent dat in de loop van de middag de beste verhalen bijeengebracht worden voor de editie. Wat die samenstellers niet meer kunnen doen, is nieuwe artikelen laten maken omdat dat voor het ritme of de variatie van de krant beter is. Het is als een maaltijd koken met weliswaar een overvloed aan ingrediënten, maar zonder de mogelijkheid om tussendoor naar de winkel te lopen voor extra knoflook.

Intussen gaf ook de pagina’s tellende kritische economielezer in mijn inbox vrijdag toe dat het online aanbod uitstekend was. Zelf besteedde ik een heerlijk halfuurtje met de nieuwe podcast Zo simpel is het niet, waarin Marike Stellinga en Maarten Schinkel de komende Prinsjesdag buitengewoon aanstekelijk voorbeschouwden („Het is of je de Staatsloterij wint terwijl de winkels een jaar dicht zijn”). En voor de podcastsceptici: hun geschreven columns staan ook nog wekelijks in NRC.

Reacties: ombudsman@nrc.nl