Rechtszaak oud-burgemeester Schuiling gaat niet door, 'geklungel van het OM'

De zitting over de boete voor oud-burgemeester van Groningen Koen Schuiling wegens vermeend aanstootgevend gedrag is woensdag in Zwolle voortijdig geëindigd. Nadat eerder een verzoek om de zaak achter gesloten deuren af te handelen werd afgewezen, besloot de rechtbank Overijssel dat deze „niet bevoegd” was om de zaak inhoudelijk te behandelen. Het is nog niet duidelijk wanneer de zaak wél kan worden behandeld.

Het Openbaar Ministerie (OM) had Schuiling een boete van 250 euro opgelegd wegens „aanstootgevend” gedrag terwijl hij in zijn auto zat. De burgemeester wordt verdacht van „schennis van de eerbaarheid”, een juridische term voor het op ongepaste wijze ontbloten van een lichaamsdeel.

Schuiling vecht de boete aan. Volgens hem is er sprake van een „pijnlijk misverstand„. Hij zou last hebben gehad van plotselinge buikpijn. Zijn poging om daar iets aan te doen, zou door een medeweggebruiker als aanstootgevend zijn ervaren.

Begin september kondigde Schuiling (65) na vijf jaar als burgemeester van Groningen vroegtijdig zijn vertrek aan. Hij zei toen dat hij „niet langer de benodigde energie” had om zijn taken te vervullen. De situatie in Ter Apel en de stroeve afhandeling van de schade door gaswinning in Groningen, schreef Schuiling, „hebben bij mij iets doen knakken wat niet eenvoudig herstelt”.

Woensdag meldde Dagblad van het Noorden (DVHN) op basis van dossierstukken dat Schuiling door minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark (NSC) gedwongen zou zijn ontslag te nemen. Volgens de krant zou het ministerie de burgemeester hebben verboden om nog aanwezig te zijn bij landelijke topoverleggen, zoals het Veiligheidsberaad.

Chantabel

Ook zou Uitermark hebben gezegd dat Schuiling door de affaire chantabel was geworden, en hebben gedreigd hem te schorsen als hij niet vóór oktober zijn vertrek aankondigde. Volgens de oud-burgemeester zelf vormde de boete niet de reden voor zijn vertrek, maar zou deze het wel „versneld” hebben. De politie, het OM en de advocaat van Schuiling wilden tegenover DVHN niet inhoudelijk reageren.

Een woordvoerder van minister Uitermark sprak woensdag tegenover NRC van een „pijnlijke situatie”, maar ontkende dat gedreigd is met schorsing. „De minister heeft de opties met Schuiling besproken. Zou hij zijn boete aanvechten, dan leek het de minister verstandig dat hij zijn taken neer zou leggen, al dan niet tijdelijk. Als burgemeester heeft hij immers ook een bestuurlijke verhouding met politie en justitie.”

Volgens DVHN kwamen de partijen uiteindelijk overeen dat Schuiling zou afzien van herbenoeming en zijn werk op 23 oktober zou neerleggen. Van een gedwongen vertrek is volgens de woordvoerder echter ook geen sprake. „De andere optie was dat Schuiling de boete zou accepteren. In dat geval is hij veroordeeld voor een misdrijf, en als burgemeester heeft dat consequenties voor je ambt. Je hebt een voorbeeldfunctie en moet van onbesproken gedrag zijn. Dat heeft de minister naar Schuiling gecommuniceerd. Hij heeft daarop zelf besloten zijn taken neer te leggen.”

Fout

Dat de inhoudelijke behandeling van de zaak woensdag niet kon doorgaan, komt door een fout van het OM. Als burgemeester werkte Schuiling voor de handhaving van de openbare orde samen met het OM in Noord-Nederland in de zogeheten lokale driehoek. Om bij de beoordeling van het vermeende zedendelict de schijn van vooringenomenheid te voorkomen, verwees het OM in Noord-Nederland de zaak in het voorjaar van 2024 meteen door naar de buren van het OM in Oost-Nederland. Dat legde Schuiling op 20 juni de strafbeschikking van 250 euro op.

Toen Schuiling bezwaar aantekende, had het OM Oost-Nederland de zaak aan moeten brengen bij de ‘oorspronkelijke’ rechtbank: die van Noord-Nederland. Dat is niet gebeurd. Zo kwam de zaak ‘direct’ bij de rechtbank Overijssel terecht, zonder dat daar een rechterlijke uitspraak over de verwijzing naar Overijssel aan ten grondslag ligt. Een onoverkomelijke omissie, oordeelde de politierechter woensdag in Zwolle. “Wij zijn niet bevoegd en daarmee komen wij niet toe aan de behandeling van de zaak.”

Peter Koops, de advocaat van Schuiling, sprak na afloop van de door veel media bijgewoonde zitting over “geklungel van het OM” waardoor zijn cliënt nog langer in onzekerheid verkeert. “Het is nu opnieuw afwachten voor hem.”

Een persofficier van het OM wilde geen waardeoordeel geven over de door hen gemaakte fout. “Mails van de leiding van de rechtbank Noord-Nederland in deze zaak kunnen worden geïnterpreteerd als het overdragen van de zaak, vinden wij. Deze politierechter oordeelt daar nu anders over.”

Correctie

In een eerdere versie van dit bericht stond dat de oud-burgemeester werd veroordeeld voor „schennis van de eerbaarheid”. Hij wordt hiervan verdacht, maar de rechter heeft zich er nog niet over uitgesproken.

Lees ook

Koen Schuiling weet niet meer wat Nederland beschaafd maakt