Dat kreeg ik nog net mee van het NOS Journaal, zaterdagavond. „Er dreigt een tekort aan nieuwe commando’s in Nederland.” Dat zit zo: Dit jaar zijn er veertien nieuwe bijgekomen, terwijl er jaarlijks zo’n veertig nieuwkomers nodig zijn voor dit elitekorps.
Vijftien jaar geleden zou dit bericht het Journaal niet gehaald hebben, want het idee van oorlog in Europa was op z’n minst onwaarschijnlijk, en die commando’s moesten vooral gevaarlijke klussen opknappen in gebieden heel ver van ons vandaan. Maar nu constateert Mark Rutte als secretaris-generaal van de NAVO dat „de veiligheidssituatie (…) zonder twijfel de ergste is in mijn leven”.
De man is weliswaar een paar jaar jonger dan ik, maar ik deel zijn analyse. De demonstraties tegen de kernwapens in Nederland in 1981 en 1983 – de voorstanders ervan spraken consequent van ‘kruisvluchtwapens’, dat klonk minder nucleair – lijken achteraf klein spel vergeleken met de oorlogsdreiging van nu.
Ik liet als twintiger verstek gaan bij die demonstraties, omdat ik last had van een levendige voorstelling van het gevaar van de toenmalige Sovjet-Unie, maar om mij heen was het verzet massaal, van kerk tot kroeg. Was dat nou die „geestelijke voorbereiding op oorlog” waar Rutte in zijn NAVO-speech pas geleden toe opriep?
Nee, het tegendeel, begin jaren 80 was het motto ‘weg met de wapens’, met de N-bom en K-bom, het beroemde figuurtje van tekenaar Opland schopte die krengen een eind weegs het universum in. Er heerste toen een breed gedeelde pacifistische alertheid, en zoiets als een ‘oorlogsmentaliteit’ was foute boel, want vijanddenken.
15 jaar geleden zou het bericht over te weinig commando’s het NOS Journaal niet hebben gehaald
Nu is Poetin allerminst een imaginaire vijand, vraag het de Oekraïners, en het idee dat de oorlog zich verder uitbreidt naar het Westen is belachelijk voorstelbaar.
Een andere generatiegenoot van Rutte, burgemeester Halsema van Amsterdam zei in de Volkskrant: „Ik begin langzaam te geloven dat de periode van zestig jaar na de Tweede Wereldoorlog een historische aberratie is.” De voormalig GroenLinks-politica staat niet bekend als houwdegen, maar doet in somberheid niet onder voor de NAVO-chef.
Hoe dan ook: die commando’s zijn nu echt nodig, en terwijl tv-series als ‘Kamp van Koningsbrugge’ omkomen in de vrijwilligers die tv-glamour zoeken en zich dan wel willen afmatten, laten de echte aspirant commando’s verstek gaan. Is de situatie niet spelachtig genoeg, zijn er te weinig camera’s bij die militaire opleiding?
Zelf ben ik begin zestig, dat tikt niet aan. Ook als ik nu twintig was, kon ik iets leukers verzinnen. Maar generatie Z, geboren tussen 1997 en 2012: Jullie hadden vast gerekend op dat interessante, buitenlandse tussenjaar. Misschien toch een kleine koerswijziging?
Want ‘als je vrede wilt, bereid je dan voor op oorlog’.