De Amerikaanse president Joe Biden heeft zondag gebeld met de Israëlische premier Benjamin Netanyahu over een mogelijk vredesbestand in Gaza. Volgens internationale persbureaus wil Biden een overeenkomst bereiken voordat Donald Trump volgende week wordt geïnaugureerd als president van de Verenigde Staten.
Het Witte Huis en het kantoor van Netanyahu bevestigden dat het gesprek heeft plaatsgevonden, maar verstrekten geen details over de inhoud van het telefoongesprek. Wel meldde de Israëlische regering: „De premier heeft met de Amerikaanse president de voortgang van de onderhandelingen over de vrijlating van onze gijzelaars besproken.” Netanyahu heeft Biden in het gesprek bedankt voor de Amerikaanse steun aan Israël.
Nieuwe hoop
De VS, Egypte en Qatar bemiddelden het afgelopen jaar de onderhandelingen over een bestand tussen Israël en Hamas, tot nu toe zonder resultaat. De gesprekken van zondag bieden mogelijk nieuwe hoop op een staakt-het-vuren omdat David Barnea, het hoofd van de Israëlische inlichtingendienst de Mossad, en Bidens belangrijkste adviseur voor het Midden-Oosten, Brett McGurk, beiden bij de onderhandelingen aanwezig waren.
McGurk werkte aan de laatste details van een voorstel die aan beide partijen zal worden gepresenteerd, bevestigde een Amerikaanse veiligheidsadviseur zondag aan CNN. Hij wilde niets zeggen over of de deal bereikt kon worden voordat Trump wordt geïnaugureerd op 20 januari.
De gesprekken over een wapenstilstand liepen herhaaldelijk vast. Netanyahu stelde eerder alleen mee te werken aan een bestand waarin de iets minder dan honderd resterende Israëlische gijzelaars worden vrijgelaten, in ruil voor een tijdelijk staakt-het-vuren van een week lang. Hamas dringt aan op een volledige terugtrekking van Israëlische troepen uit Gaza, maar Netanyahu zegt daar niet aan mee te werken en zegt herhaaldelijk de groep te willen vernietigen.
Ahmed al-Sharaa, de Syrische leider sinds de val van president Bashar al-Assad, heeft in een telefoongesprek de nieuwe Libanese president Joseph Aoun gefeliciteerd met zijn aantreden. Dat meldt onder meer persbureau Reuters zaterdagavond. In Libanon werd Aoun donderdag als nieuw staatshoofd aangewezen.
Diezelfde dag ontmoetten al-Sharaa en de Libanese premier Najib Mikati elkaar in Damascus, de hoofdstad van Syrië. Dit bezoek, het eerste van een Libanese premier sinds het begin van de Syrische burgeroorlog in 2011, evenals het telefoontje van de Syrische leider aan de nieuwe Libanese president, toont dat de twee landen de banden aan het herstellen zijn.
„Wij hopen dat het Libanese volk de mentaliteit van de eerdere Syrische relatie in Libanon en de negatieve relaties die daarop volgden, achter zich zal laten”, zei al-Sharaa tijdens zijn ontmoeting met Mikati. „Er is een kans om een positieve relatie op te bouwen”, voegde hij daaraan toe volgens persbureau Reuters. In buurland Libanon verblijven zo’n miljoen Syrische vluchtelingen.
Een Israëlische luchtaanval heeft op vrijdag vijf mensen gedood en vier gewond in Libanon. Dat meldt persbureau Reuters op basis van het Libanese ministerie van Volksgezondheid. De slachtoffers vielen in het dorp Tayr Debba in het zuiden van het land.
Er geldt momenteel een staakt-het-vuren tussen Hezbollah en Israël. Volgens het Israëlische leger werd de luchtaanval uitgevoerd op voertuigen die waren geladen met wapens die gebruikt werden door Hezbollah. Het leger zei dat het „zich blijft inzetten voor de afspraken van het bestand tussen Israël en Libanon”. Ook deelde het leger dat Israëlische troepen in het zuiden van Libanon zijn ingezet en dat ze werken „aan het elimineren van elke bedreiging voor de staat van Israël en haar burgers”.
Volgens de afspraken van de wapenstilstand die 27 november inging, moest het Israëlische leger zich binnen 60 dagen uit Zuid-Libanon terugtrekken. Die einddatum is over iets meer dan twee weken. Sinds het bestand beschuldigen Hezbollah en Israël elkaar ervan het staakt-het-vuren te schenden.
Bij een Israëlische aanval op vluchtelingenkamp Nuseirat is vrijdag de journalist Saed Abu Nabhan gedood. Dat meldt het Palestijnse persbureau WAFA. Ook vielen er meerdere slachtoffers door een luchtaanval op hetzelfde kamp, het precieze aantal is niet bekend.
Abu Nabhan werkte als freelance cameraman voor het Turkse staatspersbureau Anadolu Agency. Volgens dat persbureau, dat ook beelden deelt van het moment waarop Nabhan wordt neergeschoten, was hij toen bezig met het verslaan van gebeurtenissen in de regio. Volgens WAFA werd hij gedood door een Israëlische sluipschutter nadat een groep journalisten en mediapersoneel in het kamp werden belegerd. Nabhan was 25 jaar en had één kind.
Het is niet de eerste keer dat journalisten in Gaza worden gedood. Eind december werden vijf journalisten die ook in Nuseirat verbleven slachtoffer van Israëlische luchtaanvallen. Sinds 7 oktober 2023 zijn er volgens Al Jazeera meer dan 200 Palestijnse journalisten gedood in Gaza.
Het officiële dodental in Gaza als gevolg van de oorlog die Israël daar voert tegen Hamas, is structureel onderschat. Dat melden onderzoekers van onder meer Yale universiteit en de London School of Hygiene and Tropical Medicine donderdag in een publicatie in het onafhankelijke medisch-wetenschappelijke tijdschrift The Lancet.
Het dodental in de eerste negen maanden van de oorlog, van oktober 2023 tot medio 2024, lag waarschijnlijk 41 procent hoger dan de Palestijnse autoriteiten bekendmaakten, onderzochten de academici. De onderzoekers van The Lancet schatten dat in de eerste negen maanden het aantal doden in Gaza 64.260 moest zijn geweest.
Op dit moment ligt het dodental volgens de laatste cijfers van het Gazaanse ministerie van Volksgezondheid op zeker 46.006. Over de laatste paar maanden heeft het tijdschrift geen onderzoek gedaan, maar dat aantal zal vermoedelijk ook hoger liggen.
Rekenmethode
The Lancet noemt de cijfers van slachtoffers die vrijgegeven worden door het Palestijnse ministerie van Volksgezondheid of door Hamas-autoriteiten in Gaza, in het verleden altijd betrouwbaar. Ook NRC beschouwt deze cijfers doorgaans als accuraat. Maar door de regelmatige Israëlische aanvallen op ziekenhuizen en andere zorginstellingen, zijn de elektronische overlijdensaktes in de Gazastrook minder goed bij te houden, zeggen de onderzoekers.
Voor de rekenmethode is er onder meer gekeken naar hoe sterfgevallen in andere conflictgebieden werden berekend, zoals in Kosovo en Soedan. Uit getuigenverslagen en andere rapporten is gebleken dat een aanzienlijk aantal doden dat onder puin ligt van ingestorte gebouwen, daar begraven blijft en daarom niet in tellingen wordt meegenomen.
Het onderzoek zegt dat 59,1 procent van de dodelijke slachtoffers vrouwen en kinderen waren, en mensen ouder dan 65 jaar. Het geeft geen schatting van hoeveel Hamas-leden gedood zijn.
In juli vorig jaar publiceerde The Lancet ook al een dergelijk onderzoek: toen werd geschat dat het totale dodental in de Gazastrook als gevolg van de aanhoudende Israëlische (lucht)aanvallen nog kon oplopen tot 186.000.
Het Israëlische leger (IDF) wil met nieuw opgelegde beperkingen voor het socialemediagebruik de identiteit van zijn militairen afschermen. Dat melden Israëlische media en internationale persbureaus donderdag. De maatregelen komen nadat zondag een Israëlische militair die in Brazilië op vakantie was abrupt werd teruggehaald naar Israël omdat er een onderzoek naar hem werd opgezet wegens mogelijke oorlogsmisdaden die hij zelf online zou hebben gezet.
IDF-militairen mogen volgens de nieuwe mediarichtlijnen van het leger niet meer herkenbaar in beeld komen, zowel bij interviews als op hun eigen sociale media. Ook mogen ze online alleen de eerste letter van hun voornaam gebruiken. Dit geldt niet voor generaals of andere hooggeplaatste militairen, wier naam al publiekelijk bekend is.
Bewijsmateriaal
Het Israëlische leger zegt op deze manier „militairen te beschermen en ervoor te zorgen dat ze veilig zijn” voor internationale aanklachten van „activisten”. Daarmee wordt onder meer de pro-Palestijnse juridische actiegroep Hind Rajab Foundation (HRF) bedoeld, die foto’s en video’s verzamelt die Israëlische militairen veelal zelf op hun sociale media zetten. Die informatie kan vervolgens als bewijsmateriaal dienen voor een internationale aanklacht.
Op diezelfde manier verzamelde HRF informatie over de Israëlische militair die afgelopen zondag nog in Brazilië zat. Het Braziliaanse federale gerechtshof vroeg vervolgens de politie een onderzoek naar hem in te stellen, waarop de Israëlische ambassade de militair hals over kop terugriep.
Het Israëlische leger heeft eerder al militairen gewaarschuwd geen filmpjes online te zetten van de oorlogsdaden in Gaza, maar een officiële actie bleef tot dusver uit. Het is nog de vraag of de nieuwe richtlijnen opgevolgd gaan worden.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en enkele partnerorganisaties hebben tien Palestijnen die medische zorg nodig hebben geëvacueerd vanuit Gaza. Dat meldt WHO-directeur Tedros Adhanom Ghebreyesus woensdag in een bericht op X. Vier volwassen patiënten en hun begeleiders zijn overgebracht naar Jordanië. Zes zorgbehoevende kinderen krijgen specialistische gezondheidszorg in de Verenigde Staten.
Meer dan 12 duizend Palestijnen moeten volgens de WHO nog worden geëvacueerd. Zij hebben zorg nodig die in het door Israëlische aanvallen zwaar verwoeste Gaza niet meer kan worden geleverd. Medische faciliteiten zoals ziekenhuizen zijn geregeld doelwit van Israëlische bombardementen en invallen.
In het noorden van Gaza zijn volgens de WHO 75.000 Palestijnen verstoken van ziekenhuishulp. Het laatste nog functionerende ziekenhuis in het gebied, het Kamal Adwan-ziekenhuis in het noordelijke Beit Lahia, is sinds eind december volledig buiten gebruik. Het Israëlische leger zegt consequent dat Hamasstrijders zich in ziekenhuizen zouden ophouden, maar levert hiervoor geen sluitend bewijs. Volgens de VN zijn die aannames „vaag”, „onvoldoende onderbouwd” en „lijken in sommige gevallen in tegenspraak met openbaar beschikbare informatie.”
‘Ontmanteling zorgsysteem’
De Verenigde Naties spreken van de „systematische ontmanteling van het zorgsysteem in Gaza” door Israël. Ziekenhuizen en medisch personeel worden beschermd onder het internationaal recht. Een groeiend aantal experts en internationale (mensenrechten)organisaties concludeert dat Israëls optreden in Gaza, inclusief de doelgerichte aanvallen medische faciliteiten, neerkomt op genocide.
WHO-directeur Tedros roept Israël op om meer medische evacuaties goed te keuren en de processen voor die goedkeuring te versnellen. Alle grensovergangen moeten hiervoor worden geopend, stelt Tedros. COGAT, het Israëlische agentschap dat verantwoordelijk is voor Palestijnse zaken, zei afgelopen november tegen persbureau Reuters dat het medische evacuaties faciliteert. De omvang van die evacuaties wordt volgens COGAT bepaald door „de capaciteit van organisaties en landen om hen op te vangen”.
Sinds 7 oktober 2023 heeft de WHO 5.383 patiënten geëvacueerd, stelde de organisatie vorige week in een verklaring.
Het Israëlische leger zegt woensdag meerdere lichamen te hebben gevonden in een tunnel in Gaza. Dat schrijven internationale persbureaus. Een van de lichamen is volgens het leger van de 53-jarige Israëlische gijzelaar Youssef Ziyadne.
Een tweede lichaam dat in de tunnel werd aangetroffen zou van de 22-jarige zoon van Youssef Ziyadne, Hamza, zijn. Dat heeft de familie tegen The Times of Israel gezegd. Het Israëlische leger kon dat woensdagavond niet bevestigen en zegt nog te onderzoeken of het tweede lichaam ook van een gijzelaar is. De Israëlische premier Benjamin Netanyahu en minister van Defensie Israel Katz hebben dit onderzoek niet afgewacht, maar condoleerden in berichten op X de familie van beide mannen met het verlies.
Ook zegt het leger zeker twee lichamen van Hamas-strijders te hebben gevonden, schrijft The Times of Israel.
Youssef en Hamza Ziyadne werden op 7 oktober 2023 met ongeveer 250 anderen door Hamas ontvoerd naar Gaza. Twee andere kinderen van Youssef zijn ook meegenomen. Zij werden anderhalve maand later vrijgelaten. Nog zo’n honderd resterende gijzelaars worden door Hamas vastgehouden in de Gazastrook. Het is onduidelijk hoeveel van hen nog in leven zijn.
Afgelopen weekend, aan het begin van een nieuwe onderhandelingsronde over een mogelijk bestand, meldde de BBC dat een Hamas-functionaris een lijst met 34 namen van gijzelaars in Gaza had gedeeld met de Britse omroep. De lijst zou namen bevatten van gijzelaars die Hamas zou willen vrijlaten in de eerste fase van een wapenstilstand. Het is onduidelijk wie de lijst heeft samengesteld en of de mensen op de lijst nog in leven zijn.
In de nacht van dinsdag op woensdag heeft het Israëlische leger bij meerdere aanvallen in de Gazastrook minstens negentien Palestijnen gedood. Dat melden medische bronnen aan internationale persbureaus en nieuwszender Al Jazeera. Op dinsdag kwamen nog eens bijna vijftig mensen om door Israëlische aanvallen. Het leger bombardeerde dinsdag ook de door Israël aangewezen zogenaamde ‘veilige zone’.
In het verstedelijkte vluchtelingenkamp Bureij, in het midden van Gaza, werden in de nacht zeker tien mensen gedood. De slachtoffers zouden uit dezelfde familie komen, onder wie een vier maanden oude baby. Het jongetje werd volgens persbureau AP naar het nabijgelegen al-Aqsa-ziekenhuis gebracht.
In Gaza-Stad werden zeker zes mensen gedood, onder wie een drie weken oude baby. In de centraal gelegen regio Deir al-Balah kwamen nog eens drie Palestijnen om. Het Israëlische leger zegt consequent dat het Hamas-militanten als doelwit heeft, en beschuldigt hen ervan dat ze zich verstoppen tussen burgers in Gaza.
Invallen op de Westoever
Ook op de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever is het de afgelopen dagen weer onrustig. Aan het begin van de week openden schutters het vuur op een bus, waardoor drie Israëliërs omkwamen. Dinsdag belegerde het Israëlische leger als reactie daarop al verschillende wijken op de Westoever, en daarnaast vielen militairen huizen binnen. Bij een bombardement kwamen zeker drie Palestijnen om.
Woensdagochtend gaan die vijandigheden door: in de stad Ramallah zijn nog eens tientallen Palestijnen opgepakt door Israëlische militairen.
Gehaast verliet een Israëlische militair zondag zijn vakantiebestemming in Brazilië, zo schreven Israëlische en Braziliaanse media. Zijn plotselinge vertrek kwam nadat bekend was geworden dat er mogelijk een onderzoek naar de man geopend kan worden wegens vermeende oorlogsmisdaden in de Gazastrook.
Volgens de Belgische Hind Rajab Foundation (HRF), een pro-Palestijnse juridische actiegroep die de aanklacht deed, was de man betrokken bij de vernietiging van een woonblok buiten een gevechtssituatie. De organisatie verzamelt bewijsmateriaal van Israëlische militairen in Gaza via onder meer filmpjes op sociale media, en klaagt hen wereldwijd aan.
Lees hier het volledige artikel terug:
Op de bezette Westelijke Jordaanoever zijn dinsdag drie Palestijnen gedood door Israëlische militairen, meldt persbureau Reuters op basis van het Israëlische leger. Volgens het leger zijn de omgekomen Palestijnen militanten. De aanvallen komen een dag nadat schutters op de bezette Westelijke Jordaanoever drie Israëliërs hadden gedood.
Twee van de slachtoffers zijn volgens zowel het Israëlische leger als het Palestijnse persbureau Wafa gevallen bij luchtaanvallen in de plaats Tammun. Het derde slachtoffer viel volgens het Israëlische leger bij een vuurgevecht in Taluza. Hamas heeft bevestigd dat dit slachtoffer lid was van zijn militaire tak.
Na de gewapende aanval maandag op een bus en een auto op de Westoever, waarbij drie Israëliërs omkwamen, beloofde de Israëlische regering te zullen terugslaan. Premier Benjamin Netanyahu sprak over „aanvallende en verdedigende maatregelen”.
Volgens persbureau Wafa heeft het Israëlische leger sindsdien meerdere invallen en luchtaanvallen uitgevoerd op de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever, en het aantal controleposten en wegblokkades opgevoerd. Tijdens de invallen zijn twintig Palestijnen gearresteerd, meldt persbureau AP. Israël zegt dat de verdachten militanten zijn.
Bij een schietpartij op de Westelijke Jordaanoever zijn maandag drie Israëliërs gedood. Er raakten meerdere mensen gewond bij een schietaanval gericht op een bus met meerdere passagiers en een auto. Dat meldt het Israëlische leger. Het leger is momenteel op zoek naar twee vermeende Palestijnse daders.
De Israëlische eerste-hulporganisatie Magen David Adom meldt dat er twee vrouwen van in de zestig en een man van ongeveer veertig jaar zijn gedood. Een van de slachtoffers zou een Israëlische politierechercheur zijn. Hij was passagier in de bus die werd beschoten.
De aanval vond plaats nabij het Palestijnse dorp Al Funduq, op een openbare weg. Die route wordt onder meer gebruikt door Israëlische bezetters om zich te verplaatsen naar de noordelijk gelegen gebieden op de Westoever Kedumim en Shavei Shomron. Om bij de door kolonisten bezette gebieden te komen is geen alternatieve route mogelijk, wat de weg kwetsbaar maakt voor dergelijke aanvallen.
Felle reacties Israëlische regering: ‘Stop onderhandelingen’
De aanval maakt felle reacties los bij de regering van Netanyahu. De Israëlische premier reageerde: „We zullen de rekeningen vereffenen met iedereen die [de schutters] heeft geholpen. Niemand zal ontsnappen.”
Ook de minister van Financiën van Israël Bezalel Smotrich schreef na de aanval op X: „Funduq, Nablus en Jenin zouden eruit moeten zien als Jabalia”, waarmee hij verwijst naar een inmiddels verwoeste wijk in het noorden van Gaza. In die drie steden (Funduq, Nablus en Jenin) wonen veel Palestijnen die deel zijn van het verzet tegen de Israëlische bezetting van de Westelijke Jordaanoever. De minister wil het veiligheidskabinet bijeenroepen om te praten over „het effectief uitroeien van terrorisme” op de bezette Westelijke Jordaanoever.
De Israëlische minister van Nationale Veiligheid Itamar Ben-Gvir zegt zelfs dat de gesprekken over een staakt-het-vuren tussen Hamas en Israël, die nu plaatsvinden, gestaakt moeten worden. „Wie werkt aan een staakt-het-vuren in Gaza, zal een oorlog krijgen” op de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever, zegt de minister. Hij beweert dat Palestijns geweld toe zal nemen.
Sinds 7 oktober 2023 is met name het Israëlisch geweld tegen Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever toegenomen. Volgens het op de Westoever gevestigde Palestijnse ministerie van Volksgezondheid hebben Israëlische bezetters daar zeker 818 Palestijnen gedood sinds die tijd. Palestijnse aanvallen op Israëliërs hebben in dezelfde periode voor minstens 25 doden gezorgd op de Westelijke Jordaanoever, stellen Israëlische officiële cijfers.
In de nacht van zondag op maandag zijn zeker 14 Palestijnen gedood door Israëlische aanvallen op Gaza. Dat melden het Palestijnse persbureau Wafa en nieuwszender Al Jazeera. Zeker zes van de slachtoffers vielen tijdens bombardementen in Gaza-Stad: een kind en een vrouw kwamen om bij een aanval op de Grote Omari-moskee in de Noord-Gazaanse stad. Het Israëlische leger heeft nog geen officiële reactie gegeven op de aanvallen. Het officiële dodental in Gaza sinds 7 oktober 2023 is 45.805.
In Qatar zijn momenteel opnieuw gesprekken gaande over een mogelijk staakt-het-vuren. De aanhoudende aanvallen vanuit Israël op Gaza van het afgelopen weekend hebben geen positief effect gehad op de onderhandelingen tussen Israël en Hamas, melden internationale persbureaus. Het grote aantal slachtoffers van afgelopen weekend (ruim honderd) in Gaza verhoogt de spanningen nog meer.
Lijst van 34 gijzelaars
Israël noemt als grootste voorwaarde voor een bestand met Hamas de vrijlating van alle Israëlische gijzelaars in Gaza. Een Hamas-functionaris zegt een lijst te hebben vrijgegeven van de 34 gijzelaars die zouden worden vrijgelaten in een dergelijk bestand. Het kantoor van Netanyahu ontkende het bestaan van deze lijst, maar journalisten van Reuters en van de Britse omroep BBC zouden de namenlijst hebben ingezien.
Tijdens de aanslag van Hamas op 7 oktober werden ongeveer 250 mensen gegijzeld. Naar schatting worden nog honderd mensen vastgehouden in Gaza, van wie een derde niet meer zou leven. Hamas-leden zeggen een week tijd nodig te hebben om te identificeren welke gijzelaars nog in leven zijn.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken zei maandag dat Washington naar een staakt-het-vuren in Gaza streeft vóór 20 januari: de dag dat Donald Trump als president van de Verenigde Staten aantreedt en Joe Biden zijn post verlaat. „We willen dit heel graag over de eindstreep brengen in de komende twee weken, de tijd die we nog hebben”, aldus Blinken.
Lees hier het vorige blog terug.